Line Array စပီကာ သိသင့္စရာ
အေျခခံသေဘာတရား လြဲမွားယူဆခ်က္မ်ား အေျခခံရွင္းလင္းခ်က္
အတြဲလိုက္ ေလထဲမွာ ခ်ိတ္ဆြဲရတဲ့ Line Array နဲ ့႐ိုး႐ိုး ျမင္ေနက် တစ္လံုးတပ္ ႏွစ္လံုးတပ္ အေထာင္လိုက္ စပီကာေတြနဲ ့ဘာကြာလဲ? အရင္ဆံုး Point Source နဲ ့Line Source အသံ ပံုစံကို ရွင္းျပပါမယ္။
Loudness = Intensity အသံက်ယ္ေလာင္မႈတိုင္းတာျခင္း
Loudeness (က်ယ္ေလာင္မႈ) = Intensity သည္ Power (စြမ္းအင္) ကို Surface area မ်က္ႏွာျပင္ဧရိယာ နဲ ့သခ်ၤာနည္းအရ စားလိုက္ျခင္းေၾကာင့္ ရလာတဲ့ ကိန္းကဏန္းျဖင့္ သတ္မွတ္လို ့ျဖစ္ပါတယ္။
Point Source (စက္ဝိုင္း) အသံပံုစံ
ပံု (1) မွာ ႐ိုး႐ိုး ျမင္ေနက် တစ္လံုးတပ္ ႏွစ္လံုးတပ္ အေထာင္လိုက္ စပီကာေတြက ထြက္တဲ့ အသံကို Point Source လို ့သတ္မွတ္ပါတယ္။ Point Source က ထြက္လာတဲ့အသံဟာ စက္ဝိုင္းပံုစံ အေဝးသို ့ ညီညာစြာ လြင့္ပ်ံ ့သြားပါတယ္။ နားေထာင္သူက အသံလာရာ Source နဲ ့နီးကပ္မယ္ဆိုလွ်င္ အသံကိုအက်ယ္ဆံုး ၾကားရမွာျဖစ္သလို ေဝးရင္ အသံကို တိုးစြာၾကားရမွာျဖစ္ပါတယ္။
စက္ဝိုင္းပံုစံဧ။္ မ်က္ႏွာျပင္ဧရိယာ
Point Source မွ ထြက္လာေသာ အသံပံုစံ စက္ဝိုင္းဧ။္ မ်က္ႏွာျပင္ဧရိယာသည္ A=4πr2 ျဖစ္ပါသည္။
Point Source ဧ။္ အသံ အျပင္း အေပ်ာ့
အသံလာရာ Source နဲ ့နီးကပ္ေနမယ္ဆိုလွ်င္ ပံု (1A) မွာၾကည့္လွ်င္ Power မ်ားၿပီး Surface Area မ်က္ႏွာျပင္ဧရိယာေသးတဲ့အတြက္ Loudeness (က်ယ္ေလာင္မႈ) = Intensity မ်ားေသာေၾကာင့္ အသံကို က်ယ္ေလာင္စြာၾကားၿပီး
ပံု (1B) မွာ အသံလာရာ Source နဲ့ေဝးသြားပါက တူညီေသာ Power အတိုင္းျဖစ္ေသာ္လည္း Surface Area မ်က္ႏွာျပင္ဧရိယာႀကီးတဲ့ အတြက္ Loudeness (က်ယ္ေလာင္မႈ) = Intensity နဲေသာေၾကာင့္ အသံကို တိုးတိုးၾကားရမွာျဖစ္ပါတယ္။
လူေတြရဲ့ ေယဘူယ်ေတြးေခၚမႈ လြဲမွားႏိုင္ျခင္း ဒီေနမွာရွိပါတယ္။ အသံလာရာ Source နဲ ့ႏွစ္ဆေဝးသြားလွ်င္ အသံႏွစ္ဆတိုးသြားလိမ့္မယ္လို ့ထင္ပါမယ္။ မဟုတ္ပါဘူး။
စက္ဝိုင္းဧ။္ မ်က္ႏွာျပင္ဧရိယာသည္ A=4πr2 ျဖစ္လို ့ အသံလာရာ Source နဲ ့ႏွစ္ဆေဝးသြားလွ်င္ အသံသည္ ေလးဆ တိုးသြားမွာျဖစ္ပါတယ္။
အသံပံုစံအသစ္တီထြင္မႈ
ထိုသို ့အကြာအေဝး ၂ ဆ တိုင္း အသံအား ၄ ဆ ေလ်ာ့ျခင္းကို ပံုစံေျပာင္းဖို ့ရာ အသံပညာရွင္မ်ားသည္ ေနာက္ထပ္အသံပံုစံအသစ္ကို တီထြင္စမ္းသပ္မႈမ်ားျပဳလုပ္လာခဲ့ၿပီး Line Array ဟူေသာ အေျဖကို ေတြ ့ရွိခဲ့ၾကပါသည္။ အဘယ့္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ Array ပံုစံမွထြက္ေသာ Line Source သည္ အသံကို စလင္ဒါပံုစံ အေဝးသို ့ ညီညာစြာ လြင့္ပ်ံ ့သြားပါတယ္။
Line Source (စလင္ဒါ) အသံပံုစံ
ပံု ၂ တြင္ Line Source အသံစနစ္မွထြက္လာေသာ အသံပံုစံ စလင္ဒါဧ။္ ခံုးေနေသာ မ်က္ႏွာျပင္ဧရိယာသည္ A=2πrh ျဖစ္ပါသည္။ အသံလာရာ Source နဲ ့ႏွစ္ဆေဝးသြားလွ်င္ အသံသည္ ႏွစ္ဆတိုးသြားမွာျဖစ္ပါသည္။ ထို ့ေၾကာင့္ Point Source နဲ ့Line Source အသံထုတ္လြႊင့္ပံုကို ႏႈိင္းယွဥ္ၾကည့္လိုက္လွ်င္ line source ထုတ္လႊင့္ပံုစံက ပို၍ အားသာေနတာကို ၾကားရမွာျဖစ္ပါသည္။
Point vs Line အသံပံုစံ
အားသာခ်က္ အားနဲခ်က္မ်ား
Point Source အသံပံုစံသည္ လြယ္ကူစြာအသံုးျပဳႏိုင္ေသာ စပီကာ ၁ စံု + Sub ၁ စံု ျဖင့္ ႐ိုးရွင္းစြာသံုးႏုိင္ေသာ စနစ္ျဖစ္သည္။ ခ်ိတ္ဆြဲရန္ ေထာက္ပ့ံပစၥည္းမ်ားသံုးရန္ မလိုအပ္ဘဲ လြယ္ကူစြာ ေရႊ ့ေျပာင္းသံုးစြဲႏုိင္သည္။ အလံုးအေရအတြက္မ်ားစြာလဲ သံုးရန္ မလိုအပ္ပါ။ Point Source စနစ္တြင္ စပီကာမ်ားကို 2 way (သို ့) 3 way ေစ်းႏႈန္းသက္သာစြာ ႏွစ္သက္ရာ ေရြးခ်ယ္ႏိုင္သည္။ စပီကာ လက္မအႀကီးဆံုး (၁၅လက္မ) ထိသည္ Point Source စပီကာတြင္သာ တပ္ဆင္ႏိုင္သည္။ Point Source စပီကာစနစ္ဧ။္ စပီကာႀကိဳးသည္ 2 core (ႏွစ္ပင္) အမ်ားစုျဖစ္သျဖင့္ +/- Speakon တပ္ဆင္ရာတြင္ ႐ိုးရွင္းလြယ္ကူသည္။ သို ့ေသာ္ Point Source အသံစနစ္သည္ အသံကို အေဝးသို ့မေျပးႏုိင္ အသံလႊမ္းႏိုင္အား (Coverage Area) လဲ နဲသျဖင့္ လူမ်ားမ်ားကို အသံၾကားႏိုင္ေစရန္ အဆင္မေျပပါ။ Point Source အသံစနစ္သည္ Full Range (Low-Mid-High) ကာလာ အစံုေပးစြမ္းႏုိင္စမ္းရွိသည္။
Line Sorce အသံပံုစံသည္ စပီကာကို အနဲဆံုး ၆ စံုသံုးမွသာ Line Array ဟူေသာ အသံထြက္ေကာင္း ႏွင့္ သူ ့ကို သံုးရေသာ အဓိပၸါယ္ရွိမည္။ Line Array စပီကာသည္ ၆ စံုႏွင့္အထက္ သံုးရန္လိုအပ္ပါက တိုး၍ ထပ္ခ်တ္အသံုးျပဳႏုိင္သည္။ သို ့ေသာ္ ခ်ိတ္ဆြဲရန္ ေထာက္ပ့ံပစၥည္းမ်ား (Array Fly Bars) မ်ားသံုးရန္ လိုအပ္ၿပီး ေရႊ ့ေျပာင္းရန္ ႏွင့္ တပ္ဆင္ရန္ လူဦးေရ (သို့) အျမင့္တြင္ခ်ိတ္ရန္ စက္ကိရိယာ အကူမ်ား လိုအပ္ပါသည္။ Line Source စနစ္တြင္ 2 way အမ်ားစုထုတ္လုပ္ၿပီး 3 way / 3 way bi-amp စသည့္ စနစ္မ်ားစြာထုတ္လုပ္ၿပီး နည္းပညာအဆင့္ျမင္ေလ ေစ်းႏႈန္းႀကီးျမင့္မည္ျဖစ္သည္။ စပီကာ လက္မအႀကီးဆံုး (၁၂ လက္မ) ထိသာ Line Source စပီကာတြင္သာ တပ္ဆင္ႏိုင္သည္။ Line Source စပီကာစနစ္တြင္ 3way စပီကာႀကိဳးသည္ 4 core (ေလးပင္) အမ်ားစုျဖစ္သျဖင့္ +/- Speakon တပ္ဆင္ရာတြင္ ႐ႈပ္ေထြးမည္ျဖစ္ပါသည္။ (တစ္ခ်ိဳ ့ေသာ 3 way bi-amp array မ်ားတြင္ 4 cores x 2 ႀကိဳး) သံုးရပါသည္။ သို ့ေသာ္ Line Source အသံစနစ္သည္ အသံကို အေဝးသို ့ေျပးႏုိင္ေစၿပီး အသံလႊမ္းႏိုင္အား (Coverage Area) လဲ မ်ားသျဖင့္ လူမ်ားမ်ားကို အသံၾကားႏိုင္ေစသည္။ Line Source အသံစနစ္သည္ Low-Mid (သို ့) High-Mid အတြက္သာ အဆင္ေျပၿပီး တစ္လံုးတည္းျဖင့္ ထပ္မံေပါင္းစပ္ျဖည့္စည္ျခင္းမလုပ္လဲ အသံကာလာ အစံုမေပးစြမ္းႏုိင္ပါ။
Coverage Area (အသံလႊမ္းၿခံဳႏိုင္အား)
Line Array အသံစနစ္ကိုအသံုးျပဳရာတြင္ နားဆင္သူ ပရိသတ္အလြန္မ်ားေသာအခါ ေရွ ့မွ ေနာက္ထိ ပရိတ္သတ္မ်ားစြာကို ညီညာေသာ အသံလႊမ္းၿခံဳႏိုင္ရန္အတြက္ ဤအသံစနစ္ကို သံုးျခင္းျဖစ္ပါသည္။ Coverage အပိုင္းမွာ ေရျပင္ညီ Horizontal ႏွင့္ ေဒါင္လိုက္ Vertical ဟူ၍ ႏွစ္မ်ိဳးရွိပါသည္။ မိမိစပီကာဧ။္ ထုတ္လုပ္မႈဒီဇိုင္းအရ Coverage Area Degree ဘယ္ေလာက္ေပးသလဲ ေလ့လာၾကည့္ဖို ့လိုပါတယ္။
Line Array ကို ပံုစံမွန္စြာမသံုးတတ္လွ်င္ သင့္အသံစနစ္သည္ Point Source သာျဖစ္ေနမည္
သူမ်ား Array ဆိုတိုင္း ဘာမွန္းမသိ ဤပံုတြင္ျပထားေသာ ေျမျပင္မွာ Array စပီကာမ်ားကို Subwoofer မ်ားေပၚတြင္ ပံုၿပီး သင္လိုက္သံုးေနလွ်င္ သင္ဧ။္ အသံစနစ္သည္ Point Source အသံစနစ္သာ ျဖစ္ေနမည္ျဖစ္ၿပီး ဘာမွ ထူးျခားေသာ Line Array ဧ။္ အႏွစ္သာရ အသံကို ရရွိမည္မဟုတ္ပါ။ Array သည္ တစ္စံုတည္းျဖင့္ အဆင္မေျပလို ့၂ စံု ႏွင့္အထက္ ဝယ္လိုက္ၿပီး ပိုက္ဆံပိုကုန္သြားမည္သာျဖစ္ပါသည္။ ေနာက္တစ္ခု အလုပ္႐ႈပ္ျခင္းသည္ စပီကာ အလုံအေရအတြက္မ်ားျခင္းေၾကာင့္ သယ္ရေသာ လူပို၍ သံုးရပါမည္။
အရြယ္ငယ္ စြမ္းအားျပင္း Neodymium သံလိုက္
Array ဆိုတာ အေပၚမွာရွင္းျပထားတဲ့အတိုင္း ၁ စံု ၂ စံု ျဖင့္ သံုးလို ့ရေသာ အသံစနစ္မဟုတ္ပါ။ အနည္းဆံုး ၆ စံု မွ အမ်ားဆံုး ၂၄ စံု အထိ အသံုးျပဳၾကရာ စပီကာ တစ္လံုးကို သာမာန္သံလိုက္ျဖင့္သံုးလွ်င္ အေလးခ်ိန္ ၂ ဆ ပိုလာပါမည္။ ထိုအေလးခ်ိန္ျဖင့္ အလံုးေရမ်ားစြာသံုးလွ်င္ Array Bar ႏွင့္ Truss မ်ားသည္ ဝန္ပို၍ ထမ္းရမည္ျဖစ္ၿပီး Array တစ္လံုးခ်င္းစီတြင္လဲ ဝန္ပို၍ ဆြဲခ်ျခင္းကို ခံရႏိုင္ျခင္းတို ့ေၾကာင့္ အႏၱရာယ္ရွိႏိုင္ပါသည္။ ထို ့ျပင္ ထိုအေလးခ်ိန္မ်ားေသာ Array မ်ားကို အျမင့္တြင္ခ်ိတ္ဆြဲရာတြင္လဲ ခက္ခဲႏိုင္ပါသည္။ ထို ့ေၾကာင့္ အရြယ္ငယ္ စြမ္းအားျပင္း Neodymium သံလိုက္ ကိုသံုးၿပီး အေလးခ်ိန္ကို ေလ်ာ့က်ေစ၍ အသံုးျပဳသူမ်ားကို အဆင္ေျပေအာင္ တီထြင္ထားျခင္းျဖစ္ပါသည္။ ပံုတြင္ နံပါတ္ ၁ သည္ Array စပီကာမ်ားတြင္သံုးသင့္ေသာ Neodymium သံလိုက္ျဖစ္ၿပီး နံပါတ္ ၂ သည္ သာမာန္ စပီကာမ်ားတြင္သံုးေသာ ႐ိုး႐ိုး သံလုိက္ျဖစ္ပါသည္။ သံလိုက္အားကို BHMax ဆုိတဲ့ စံႏႈန္းနဲ့တိုင္းပါတယ္ BHMax နံပါတ္ျမင့္ရင္ သံလိုက္အား ျပင္းပါတယ္။ Ceramic Magent က BHmax 3.5 သာရွိၿပီး Neodymium ကေတာ့ BHmax 40 ရွိပါတယ္! ထိုသံလိုက္မ်ားသည္ Low drivers မ်ားအတြက္သာမက High drivers (tweeter) မ်ားအတြက္လဲထုတ္လုပ္ပါသည္။ အရည္အေသြးေကာင္း လုပ္ေဆာင္ခ်က္ျမင့္မားေသာေၾကာင့္ ေစ်းႏႈန္းလဲပိုပါသည္။
Array စပီကာမ်ား တပ္ဆင္အသံုးျပဳဖို ့Processing Software
Array အသံစနစ္သံုးလိုပါက သံုးမည့္ ေနရာအေနအထားေပၚမူတည္ၿပီး Array Processing Software မ်ားျဖင့္ ထားရမည့္ အေနအထား အလံုးအေရအတြက္ ကို တြက္ခ်က္ပံုေဖာ္၍ အသံုးျပဳရပါမည္။ အဆင့္ျမင့္ေသာ Array မ်ားတြင္ သက္ဆုိင္ရာစပီကာအတြင္းတြင္ အသံလႊမ္းၿခံုမႈ ညီညာေစရန္ တပ္ဆင္ထားေသာ Filters မ်ား အလုပ္မွန္ကန္စြာလုပ္ေဆာင္ႏုိင္ရန္ ႏွင့္ အကြာအေဝးအလိုက္ ေရာက္လိုသည့္ receive point မ်ားအတြက္ delay ေပးရန္ တြက္ခ်က္မႈမ်ားကိုလဲ ျပဳလုပ္ရပါမည္။